1. ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԱԿՆԱՐԿ
Գորայք
Գորայք (այլ անվանումներ՝ Գորայք, նախկին անվանումներ՝ Բազարչայ, Բազարքենտ, Վասակակերտ, Ակունք), գյուղական բնակավայր Հայաստանի Սյունիքի մարզում, Որոտան գետի վերին հոսանքի շրջանում, մարզկենտրոնից 128 կմ հյուսիս-արևմուտք, ծովի մակերևույթից 2140 մ բարձրության վրա:
Գյուղը մտել է Մեծ Հայքի Սյունիք աշխարհի Հաբանց գավառի կազմի մեջ։ Գորայքը հիշատակում է Ստեփանոս Օրբելյանը, ըստ որի գյուղը Տաթևի վանքին վճարում էր տարեկան 10 միավոր հարկ։ Ոմանք Գորայքը նույնացնում են Գորիս քաղաքի, ոմանք էլ՝ Գորիսի շրջանի Վերին Շեն գյուղի հետ։ Գյուղում բնակվել են նաև մալականներ, որոնք 1880-ական թվականներին հեռացել են Հյուսիսային Կովկաս։
Գորայք բազմաբնակավայր համայնքը կազմավորվել է 2016 թվականի սեպտեմբերին՝ ՀՀ Սյունիքի մարզի Սիսիանի տարածաշրջանի 4 համայնքների միացման արդյունքում՝ «Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» 2016 թվականի հունիսի 17-ի ՀՀ ՀՕ-100-Ն օրենքով։ Այն ընգդրկում է Գորայք, Ծղուկ, Սառնակունք և Սպանդարյան գյուղական բնակավայրերը։ Հաշվառված բնակչությունն ըստ բնակավայրերի․ Գորայք՝ 516, Սպանդարյան՝ 454, Սառնակունք՝ 511, Ծղուկ՝ 362:
Գորայք (այլ անվանումներ՝ Գորայք, նախկին անվանումներ՝ Բազարչայ, Բազարքենտ, Վասակակերտ, Ակունք), գյուղական բնակավայր Հայաստանի Սյունիքի մարզում, Որոտան գետի վերին հոսանքի շրջանում, մարզկենտրոնից 128 կմ հյուսիս-արևմուտք, ծովի մակերևույթից 2140 մ բարձրության վրա։ Գյուղը 1877 թվականին հիմնադրել են Արցախի Շուշիի շրջանի Բալուջա գյուղից գաղթածները։ 1886 թվականին ուներ 469, 1897 թվականին՝ 631, 1926 թվականին՝ 1176, 1939 թվականին՝ 1822, 1959 թվականին՝ 1222, 1970 թվականին՝ 843, 1979 թվականին՝ 548, 2001 թվականին՝ 632, 2004 թվականին՝ 657 բնակիչ։ Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ և դաշտավարությամբ:։ Գյուղից մոտ 3 կմ հարավ-արևմուտք՝ գտնվում է «Ավերակ» գյուղատեղին։ Սպանդարյանի ջրամբարի կառուցման պատճառով գյուղը տեղափոխվել է մոտ 3 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Որոտանի վերին հոսանքի շրջանում կա 1850-1860 թվականների ջրանցք։
Ծղուկ (Հայկավան, Բորիսովկա), գյուղ Հայաստանի Սյունիքի մարզում, Սիսիանի շրջանում։ Գյուղը գտնվում է Որոտան գետի ձախ կողմում, մարզկենտրոնից 120 կմ հյուսիս-արևմուտք, ծովի մակերևույթից 2220 մ բարձրության վրա։ 1914 թվականին գյուղն ուներ 229, 1922 թվականին՝ 393, 1931 թվականին՝ 627, 1959 թվականին՝ 846, 1970 թվականին՝ 313, 1979 թվականին՝ 323, 2001 թվականին՝ 427, 2004 թվականին՝ 383, 2010 թվականին՝ 451 բնակիչ։ Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ և դաշտավարությամբ։ Գյուղից 1 կմ հյուսիս-արևելք, “Կալեր” ոչված վայրում կան հին բնակավայրերի հետքեր։ Սպանդարյանի ջրամբարի կառուցման պատճառով գյուղը տեղափոխվել է 1,5 կմ հյուսիս-արևելք:
Նախկինում գյուղը կոչվել է Բորիսովկա, իսկ 1925 թվականին կարճ ժամանակով կոչվել է նաև Հայկավան։ Ծղուկ անունը գյուղն ստացելէ 1960-ական թվականներին՝ Ծղուկգավառի անվամբ։Գյուղիսկզբնականբնակիչները մալական ռուսներն էին, սակայն 1920-30-ական թվականներին նրանք փոխադրվելեն Հյուսիսային Կովկաս:
ՍԱՌՆԱԿՈՒՆՔ
Գյուղը հիմնադրվելէ 1930-ականներին։ Հիմնական բնակիչները եղել են ղալաջուղցիները, ովքեր թողնելով ձորում գտնվող իրենց հին բնակավայրը՝բարձրացել և նոր գյուղ են հիմնել բարձրլեռնային գոտում։ Սառնակունքից 10 կմհս-արևելք առկա են մ.թ.ա. VIII-VII հազ. ժայռապատկերներ, որոնք ապացուցում են, որ տարածքը բնակեցված է եղել դեռևս նախնադարում։ Գյուղի հյուսիս արևելյան մասում տեղակայված են եղել Ձկնարած, Բերդ, Բերդաշեն և Մուխրաբակ ավերակ գյուղերը։
1945 թվականին Սառնակունքում հայտնաբերվել են հնագույն հայկական դրամներ, որոնց մեջ կային նույնիսկ Տիգրան Մեծի և Արտավազդ II-ի ժամանակներում հատված դրամներ։
Գյուղը գտնվու է Սառնակունք գետի (Սառնակունք, Սայբալու, գետ Հայաստանի Սյունիքիմարզում, սկիզբ է առնում Սյունիքի բարձրավանդակից, և համանուն գյուղից 2 կմ արևմուտք ձախից միախառնվում Որոտանին։) ափին, մարզկենտրոնից 119 կմ հյուսիս-արևմուտք, ծովի մակերևույթից 2100 մ բարձրության վրա։
Սառնակունքի գյուղատնտեսության հիմնական ուղղություններն են անասնապահությունը և դաշտավարությունը։ Գյուղացիները զբաղվում են հացահատիկի մշակմամբ, մանր ու խոշոր եղջերավոր անասունների բուծմամբ, ինչպես նաև մեղվաբուծությամբ[2]։
Սառնակունքում 2011 թվականին «Ագրոբիզնեսի և գյուղի զարգացմանկ ենտրոն» (ՔԱՐԴ) հիմնադրամը՝ «Կենդանիների առողջություն» ծրագրի շրջանակներում հիմնել է անասնաբուժական կենտրոն։
Նախկինում Աթխունի անվանումով գյուղն ընդգրկված է եղել Ելիզավետպոլի նահանգի Զանգեզուրի գավառում:
Գյուղի մասին ավելի մանրամասն պատմում են բնակիչները հետևյալ տեսանյությում՝
https://www.facebook.com/100048787636154/videos/174757017493885
ՍՊԱՆԴԱՐՅԱՆ
Հեռավորությունը մարզկենտրոնից ՝116 կմ հյուսիս-արևմուտք,
Հեռավորությունը Սիսիան քաղաքից՝ 19 կմ
Բարձրությունը ծովի մակերևույթից 2150 մ
Կարգավիճակը՝ բարձրլեռնային
Սպանդարյան (նախկին անվանումներ՝ Մելիքլար, ավելիվաղ՝ Բերդիկ, Վերդի, Բերդի, Վերդիղալա, Քալաճիկ, Վերդի), գյուղ Հայաստանի Սյունիքի մարզում: 1831 թվականին գյուղն ուներ 22, 1873 թվականին՝ 112, 1897 թվականին՝ 230, 1926 թվականին՝ 342, 1939 թվականին՝ 544, 1959 թվականին՝ 564, 1970 թվականին՝ 555, 1979 թվականին՝ 465, 1989 թվականին՝ 378, 2001 թվականին՝ 446, 2004 թվականին՝ 482 բնակիչ։ Ըստ Ազգային վիճակագրական ծառայության` Սպանդարյանի բնակչությունը 2011 թվականին կատարած մարդահամարի տվյալների համաձայն կազմում է 486 մարդ:
Վերանվանումը տեղի է ունեցել 1939 թվականին՝ հեղափոխական Սուրեն Սպանդարյանի անվամբ:
Տաթևի վանքի հին հարկացուցակում գյուղը կոչվել է Բորտի: Բորտիի մոտակայքում կառուցված է եղել համանուն բերդ, որնհամարվել է Ծղուկքի երեք ամուր բերդերից մեկը՝ Որոտնաբերդից և Սյունի բերդից հետո:
1905-1906 թվականներին հայ- ուրքական ընդհարումների ժամանակ փոքրաթիվ թուրք բնակչությամբ գյուղը նույնպես մասնակցել է Ղարաջուղի վրա կատարված ասպատակումներին։
1918-1920 թվականներին գյուղում կրկին վերաբնակված թուրքերը հեռանում են։ Գյուղում բնակություն են հաստատում հիմնականում Անգեղակոթից և մյուս գյուղերից եկած ընտանիքները:
Գյուղի հյուսիս-արևմտյան մասում է գտնվում Սպանդարյանի ջրամբարը:
Գյուղում կա 5-6-րդ դարերի եկեղեցի
3. ՀԱՄԱՅՆՔԻ ԿԼԻՄԱՅԱԿԱՆ ՀԱՄԱՌՈՏ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ
Մթնոլորտային տեղումների միջին տարեկան քանակը (մմ)
360մմ
Օդի միջին ջերմաստիճանը հունվարին (0C)
-28-30
Օդի միջին ջերմաստիճանը հուլիսին(0C)
+17
4.ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՏԵՂԵԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
1. Համայնքում ընդգրկված բնակավայրերը և դրանց հեռավորությունը համայնքի կենտրոնից
1.1) ԾՂՈՒԿ- 11կմ
1.2)ՍԱՌՆԱԿՈՒՆՔ- 13կմ
1.3)ՍՊԱՆԴԱՐՅԱՆ- 16կմ
Նախկին (ՀԽՍՀ) վարչական շրջանի անվանումը
Սիսիան
3. Համայնքի հեռավորությունը՝
3.1) մայրաքաղաքից (կմ)
192կմ
3.2) մարզկենտրոնից (կմ)
127կմ
3.3) պետական սահմանից ուղիղ գծով (կմ)
3կմ
3.4) նախկին շրջկենտրոնից (կմ)
35կմ
3.5) միջպետական նշանակության ավտոճանապարհից (կմ)
03կմ
3.6) երկաթուղային կայարանից (առկայության դեպքում) (կմ)
0
4. Համայնքի բարձրությունը ծովի մակերևույթից (մ)
2140մ
5. Համայնքի վարչական տարածքը (քառ. կմ/հա)
49094 հա
6․Սահմանակից համայնքների անվանումները
Սիսիան, Զառիթափ
7. Համայնքապետարանի էլեկտրոնային փոստի հասցեն
gorayq.syuniq@mta.gov.am
gorayq@mail.ru
8. Համացանցային պաշտոնական կայքի հասցեն
gorayq. am
9. Համայնքի ղեկավարի հեռախոսահամարը
094015022, 0283-6-22-77
10. Համայնքապետարանի հեռախոսահամարը
055244115, 0283-6-22-66
11․Համայնքի հեռախոսային կոդը
12․Համայնքում փոստային բաժանմունքի առկայությունը (այո, ոչ)
այո
13.Համայնքապետարանի փոստային դասիչը
3508
14.Հաստատված գլխավոր հատակագծի առկայությունը (այո, ոչ)
15. Քաղաքացիների սպասարկման գրասենյակի առկայությունը(այո, ոչ)
5.ԲՆԱԿՉՈՒԹՅՈՒՆԸ, ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԿԱԶՄԸ
2021թ.
1. Մշտական բնակչության թվաքանակը
1640
2. Գրանցված ծնունդների քանակը
5
2.Մահացության դեպքերի քանակը
6
3.Ամուսնությունների քանակը
1
4. Ամուսնալուծությունների քանակը
5. Տնային տնտեսությունների թիվը
498
6. Ընտանեկան նպաստ ստացող տնային տնտեսությունների քանակը
18
7. Կենսաթոշակառուների քանակը
242
8. Հաշմանդամություն ունեցող անձանց քանակը
31
6. ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ, ԿՐԹԱԿԱՆ, ՄԱՐԶԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
1. Գրադարանների քանակը
4
2. Արվեստի դպրոցների քանակը
3. Երաժշտական դպրոցների քանակը
4. Նախադպրոցական հիմնարկների քանակը
5. Հանրակրթական դպրոցների քանակը
6. Նախնական մասնագիտական (արհեստագործական) ուսումնական հաստատությունների քանակը
7. Միջին մասնագիտական ուսումնական հաստատությունների քանակը
8. Բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների քանակը
9. Մարզադպրոցների քանակը
7. ԲՆԱԿԵԼԻ ՖՈՆԴ
1. Համայնքի բնակարանային ֆոնդի ընդհանուր մակերեսը (մ2)
276,11հա
2. Բազմաբնակարան շենքերի ընդհանուր թիվը
3. Բնակելի տների (առանձնատների) ընդհանուր թիվը
334
8.ՀՈՂԱՅԻՆ ՖՈՆԴ ԵՎ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ
1.Հողեր, ընդամենը (հա)
48923,84
2.Գյուղատնտեսական նշանակության հողեր (հա)
44907,81
3.Բնակավայրերի ընդհանուր տարածքը(հա)
276,11
4. Խոշոր եղջերավոր անասունների գլխաքանակը
3676
6. Մանր եղջերավոր անասունների (ոչխարևայծ) գլխաքանակը
2857
7. Խոզերի գլխաքանակը
223
8. Գյուղատնտեսական տեխնիկա
3
8.1տրակտորներ (քանակը)
2
8.2կոմբայններ (քանակը)
9. Գյուղացիական տնտեսությունների թիվը
1. Էլեկտրական ենթակայանների քանակը
12
2. Համայնքում գազիֆիկացման առկայությունը (այո, ոչ)
3. Համայնքում աղբավայրի առկայությունը (այո, ոչ)
4. Գերեզմանատան առկայությունը համայնքում (այո, ոչ)
5. Համայնքային ենթակայության ճանապարհների ընդհանուր երկարությունը (կմ)
16,8
6. Կոմունալ և ճանապարհաշինական տեխնիկայի առկայությունը
6.1 Ինքնաթափ բեռնատար մեքենաների քանակը
ոչ
6.2 Էքսկավատորների քանակը
6.3 Թրթուրավոր տրակտորների քանակը
6.4 Գրեյդերների քանակը
6.5 քանակը
6.6 Աղբատար մեքենաների քանակը
6.7 Բազմաֆունկցիոնալ կոմունալ մեքենաների քանակը
6.8 Վակումային փոշեկուլ մեքենաների քանակը
6.9 Ավտոաշտարակների քանակը
7. Համայնքի տարածքով անցնող միջպետական և հանրապետական նշանակության ավտոճանապարհների ընդհանուր երկարությունը (կմ)
8. Համայնքի տարածքում գործող առևտրային բանկերի մասնաճյուղերի առկայությունը (այո, ոչ) և դրանց քանակը
9. Ներհամայնքային երթուղիների առկայությունը (այո, ոչ)
10. ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐ
Համայնքի վարչական բյուջեի եկամուտներ (հազ. դրամ) 2020թ.
Ընդունված բյուջե
Փաստացի
1.Ընդամենը եկամուտներ
158043,9
143057,2
2. Հարկային եկամուտներ, ընդամենը
այդ թվում`
27519,71
11206,4
2.1 հողիհարկ
22294,31
6203,0
2.2 գույքահարկ
5225,4
5003,4
3. Պաշտոնական տրանսֆերտներ, ընդամենը
30685,6
3.1 դոտացիա
21974,6
3.2 սուբվենցիա
8760,0
4.Մուտքեր հողի օտարումից
Համայնքի վարչական բյուջեի ծախսեր (հազ. դրամ)
1. Ընդամենըծախսեր
132266,6
50800,0
Համայնքի ֆոնդային բյուջեի եկամուտները(հազ. դրամ)
1. Ընդամենը ֆոնդային բյուջեի եկամուտներ
84923,9
Ֆոնդայինբյուջեիծախսեր(հազ. դրամ)
1. Ընդամենը ծախսեր
26354,7
11. ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐ
1.Համայնքապետարանի աշխատողների թվաքանակը, մարդ
որից՝
1.1 համայնքային ծառայողներ
30
7
2. Ապարատի պահպանման ծախսերը, ընդամենը (հազ. դրամ)
3. Ավագանու անդամների թվաքանակը
12. ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
Հիմնախնդիրը
Ակնկալվող լուծումը
Գորայք բնակավայրի ասֆալտապատում 1070մ
Կատարված է
Գորայք բնակավայրի մուտքի կանաչապատում
Մուտքի բարելավում, համայնքի տարածքի կանաչապատում,գյուղմթերքի իրացում
Ծղուկ, Սառնակունք, Սպանդարյան բնակավայրերի նախկին վարչական շենքերի վերանորոգում
Շենքերի տանիքի նորոգում,դռների փոխարինում,ջրահեռացման համակարգի կարգավորում
Սառնակունք, Սպանդարյան ՝ վերանորոգված
Գորայք բնակավայրում ՀՈԱԿ-ի առկայություն
Մանուկների զբաղվածության ապահովում, կրթութուն և դաստիարակություն
Չորս բնակավայրում զբոսայգու և կանաչ գոտիների ստեղծում
Հանգստի, ժամանցի պայմանների ապահովում նորագույն լուծումներով
Արոտներում ջրախմոցների տեղադրում-Սառնակունք , Սպանդարյան, Ծղուկ բնակ.
Անասնապահության զարգացում
Սառնակունքում կատարված է
Ջրախմոցի(Յուղոտ արոտ) ջրագծի անցկացում-Սպանդարյան բնակ.
Գյուղատնտեսության /անասնաբուծութան/ զարգացում
կատարված է
Որոտան գետի վրա ինքնաշեն կառուցած կամուրջի լայնացում-Սպանդարյան բնակ.
Անվտանգ երթևեկություն
Սպանդարյանջրամբարիհարակիցտարածքներիկանաչապատում, ծառատնկում
Սպանդարյան ջրամբարի հարակից տարածքների կանաչ գոտիների ստեղծում, զբոսաշրջության խթանում
գիշերային լուսավորություն-Սառնակունք բնակավայրում
Սուբվենցիայի հայտ է ներկայացվել- կատարված է
ներքին և արտաքին կոյուղագծերի կառուցում
Սառնակունք և Ծղուկ բնակավայրերում
Շրջակա միջավայրի պահպանություն- կատարված է
Դաշտամիջյան ճանապարհների բարեկարգում
Դաշտամիջյան ճանապարհների և կամրջակների վերանորոգում
Մշակույթի տների տանիքի վերանորոգում, շենքերի վերանորոգում, հարդարում և գույքի ձեռքբերում
Մշակութային կյանքի զարգացում - կատարված է
<<Զանգեր>> հուշահամալիրի տարածքի բարելավում
Զբոսաշրջության զարգացման համար տարածքում անհրաժեշտ է իրականացնել բարեկարգմա ն աշխատանքներ
Կենցաղի տան կառուցում-Ծղուկ բնակավայր
Բնակչութանը անհրաժեշտ է
Գերեզմանոցի ցանկապատում-Ծղուկ
Բնակչութանը անհրաժեշտ է - ցանկապատված է
Սելաֆատարների կառուցում-Ծղուկ
Գտնվում է ամխիթար վիճակում
Չորս բնակավայրում թաքստոցների կառուցում
Արտակարգ իրավիճակներում բնակչության անվտանգութունը ապահովելու համար
??????? ???????????????
Location on Google Maps
YouTube